بلوكات شهر قم، در قديم الايام بسيار بوده، حدي از حدود قم به طهران و حدي به قزوين و حدي به ري و حدي به اصفهان بوده است. قم از جمله چهار شهري است كه عرضش صد در صد بوده، و قرينه اصفهان و ري و همدان محسوب مي شده است. ولي الان اطراف آن را موضوع نموده اند. هيچ ولايتي در مملكت عراق كمتر از قم، بلوك و توابع ندارد. آنچه بعد از توابع حومه شهر، از بلوكات باقي مانده است، پنج بلوك است كه جزو جمع حاليه قم است. و آن بلوك «وازكرود» و «جاسب» و «قهستان» و «اردهال» و «قمرود» است. كه هر يك از آنها چند قطعه ده دارد، مگر قمرود كه يك قريه بيشتر نيست. و از اصطلاح اهل دفتر قم تعجب است كه يك قريه را چه طور به اسم بلوك خوانده اند.

در واقع، مي توان كه قمرود را از بلوكات شماره نكرد، آن وقت به اين اعتبار قم داراي چهار بلوك است، اما وضع نقشه بلوكات قم و قمرود و حومه شهر كه كشيده شود، درست معلوم مي كند كه قمرود از حيث جغرافيائي، جزو دهات قنواتي و توابع شهر قم محسوب نمي شود. حد و فاصله در ميان است كه نمي توان قمرود را جزو حومه و توابع شهر حساب كرد. و هم چنين از بلوك قهستان و جاسب و اردهال و وازكرود هم طوري خارج افتاده است كه اين قريه را نمي توان جزو هيچ يك از بلوكات قرار داد. پس به اين اعتبار ناچار شده اند كه آن يك قريه را با دو سه مزرعه مختصري كه دارد، بالاستقلال يك بلوكي قرار بدهند كه تابع بلوك ديگر نباشد.

 

 

 

و نيز بلوك «وازكرود» هم جز دو قريه صرم و خورآباد و يك - دو مزرعه ديگر، داراي دهات متعدده نيست. با اين حالت، آن را هم بلوك علي حده قرار داده اند، و در دو فرسخي شهر واقع است. در اين قرارداد هم، در واقع ذي حق مي باشند، از آنكه دره و كوه مختصر و دامنه آنجا را هر كس عيناً يا در نقشه ببيند، مي داند كه آنجا حد و فاصله بين جلگه حومه شهر قم و بين جلگه اول بلوك قهستان است، پس بايد مستقلاً جائي باشد و به اسم بلوك خوانده شود، در واقع شمس آباد هم اگر چه آن را جزو خالصه، نوشتيم، لكن به واسطه نزديكي به صرم و خورآباد و به قاعده جغرافيا و نقشه كشي بايد در جزو همين بلوك وازكرود در شمار آيد و همين طور هم هست. لكن چون «شمس آباد»، خالصه ديوان است، لهذا ما ذكر آنجا را در باب خالصه، نموديم و شرح داديم، ديگر در ضمن بلوك وازكرود از آن نخواهيم نگاشت.

 

 

 به ادامه مطلب مراجعه فرمایید: