مقنی گری در صرم
بی اعتنا از کنارت رد می شوند!
قدمهایت!
به مانندکودکی است که شروع به راه رفتن میکند
تفاوتش این است : تکیه گاه او دستان مادرش و تو ... عصای شکسته !
سلام عزیزانم
میدانم که اورا می شناسید !
آری! این تصویر زیبای مردی است که جان نثارانه آب را ارج نهاد خطر ها را به جان خرید تا دینش را به مردم صرم ادا کند.با آغوشی باز مارا پذیرفت و با اشتیاق فراوان حرفهای بسیاری برایمان زد.حرف هایی از سر عشق در مورد زادگاهش، در مورد اساتید بزرگوارش و ... در اینجا فرصت را در اختیار استاد قرار می دهیم تا بگوید هرآنچه دلش تنگش میخواهد ...
قبل از هرچیز لطفا خودتان را معرفی بفرمایید؟
اینجانب نصرت الله ارغوانی متولد 1313شمسی فرزند کربلایی غلامرضا متولد روستای صرم می باشم.
از چه زمانی به کار مقنی گری مشغول شدیدو دلیل این انتخاب چه بود؟
حدود 50 سال پیش به کار مقنی گری علاقمند شدم.و دلیل این انتخاب تامین مخارج خانواده و فرزندان و حس کنجکاوی و دیگر یادگیری اینکار بعنوان کاری فنی که افراد معدودی توانایی و استعداد این کار را داشتند که آن را انجام دهند.و از همه مهمتر احساس وظیفه ای که به خانواده و مردم روستا داشتم.این کار را با عشق و علاقه برای مردمم انجام می دادم و به آن افتخار میکردم.
قبل از شما چه افرادی به این کار مشغول بودند؟
آن چیزی که به ذهن من میرسد افراد بزرگی همچون مرحوم استاد علی یزدی (پسر عموی مرحوم حاج محمد علی سلیمی )، پس از آن شاگردان ایشان مرحوم استاد حسنعلی سلطان ، دایی مرحوم استاد تقی یوسفعلی و سپس استاد علی محمد حسن خان از اساتید مسلم این کار در روستای صرم به شمار میرفتند.جا دارد از افرادی همچون مرحوم کربلایی شیخ و حاج محمد مسیح خواه ، کربلایی اسمعیل رشیدی نام ببریم که اینکار را بعضی اوقات انجام می دادند .
اما نکته مهم شکوفایی استعداد های مرحوم مشهدی رضا ی خدمتکار در کار مقنی گری بود که ایشان شاگرد مرحوم استاد حسنعلی سلطان به شمار میرفت و زحمات بسیاری در این راه متحمل شد.
اما این حقیر افتخار شاگردی استاد علی را داشتم و جا دارد سلام و درود بی پایانم را نثار تمامی این عزیزان و استاد بزرگوارخودم کنم که سخاوتمندانه دانش اینکار را به من آموخت.
آیا افراد دیگری هم در این زمینه فعالیت داشتند؟
بله . خدا بیامرز حاج ارباب محمد علی فردی خبره دراین کار محسوب می شد.ایشان به همراه فرزندش مرحوم میرزا محمود احمدیان که جا دارد یادی ویژه از این بزرگوار داشته باشم .همان طور که شما هم به خاطر دارید ایشان یک روحانی بزرگوار بودند که علاوه بر انجام شایسته و بایسته امور طلبگی ، تلاش بسیاری در آبادانی و شناسایی مناطق و آباد کردن آنها داشتند.مزارعی همچون تلخاب ، سیدها، گوره ، و... را آباد و کار مقنی گری این مزارع غالبا توسط ایشان و پدر بزرگوارشان انجام میگرفت.
از افرادی که به عنوان دستیار در کنار شما مشغول به کار بودند صحبت بفرمایید؟
افرادی که بنده افتخار کار کردن با آنها را داشتم کم نبودند .اما در اینجا جا دارد از مرحوم حاج احمد علی کارگر ، سید ابراهیم مصطفوی ،حاج حبیب الله ارغوانی ، دایی اصغر عباسی ،ُُ سید محمد خوش سلوک ،حسین ولایی و ... حسین ولایی در حال حاضر توانایی این کار را به خوبی دارد که حتی می تواند به عنوان استاد مشغول به کار شود.
آقای ارغوانی توانایی های شما در این کار تا کجا ادامه پیدا کرد؟
بدون اغراق عرض می کنم تنها مقنی در صرم بودم که با کمپرسور کار مقنی گری را انجام دادم.می دانید که در دوران آغازین کار ما ابزار کار فقط ُ، بیل و کلنگ و .... بود و با وسایل جدید آشنایی نداشتیم اما سعی کردم به روز باشم و کار با کمپرسور را فرا گرفتم.از کارهای دیگری که می توانم به آن اشاره کنم چال زنی در کوه خورآباد که با استفاده از آتش گذاری و استفاده از دینامیت بود که این کار را هم انجام میدادم.
مزارع و مکانهایی که در آنجا مقنی گری کردیدرا نام ببرید؟
مزارع بسیاری مشغول به کار بودم که از مهمترین آنها می توان به :مزرعه درور واقع در روستای ویریج ، خاوه ، تیره ، گلستانه ،مزرعه حاج ابوالفضل دفتری ، لادره ، جان صرم ، میرحج نزدیکی شمشیرگاه خورآباد ، واش جن ، تلخاب ، مینیجه ،خوشاب ، گل عرب (قل عرب)، قاضی بالا و سفلی ، محمد بیگ ، تاج خاتون و بعضی از روستاهای خلجستان .
ابزار و لوازمی که باری استفاده به همراه داشتیدچه بود؟
کلنگ ، بیلچه ، پوتین ، چراغ کاربیدی ، کلاه آهنی و ایمنی ، قلم و پتک ، دلو، چرخ ،آیینه و...
فعالیت های مهم شما در زمینه حفر چاه چه بوده است؟
از کارهایی که باعث شده همیشه خدارا بابتش شکرگزار باشم این بود که توفیق حفر چاه آب آشامیدنی و کشاورزی روستای صرم به من رسید.برای تامین آب آشامیدنی ابتدا قرار براین شد که چاهی در محل سید آباد کنار منزل حاج محمد رضا صابری حفر شود اما با مخالفت هایی همراه بود و در نهایت تصمیم گرفته شد این چاه بالاتر و روبروی قلعه برادرم، رئیس ماشاء الله ارغوانی حفر شود.وقتی این چاه به آب خورد شور و نشاطی فراوان در بین اهالی روستا ایجاد کرد.این چاه را با توکل به خدا و اهلبیت به پایان رساندم و وقتی خوشحالی مردم را میدیدم اشک شوق از چشمانم جاری میشد.
پس از آن برای تامین آب بیشتر برای کشاورزی صرم بالاتر از این همین چاه ،چاهی دیگر حفر کردم که در عمق 14متری این چاه به آب خورد و آب موجود با پمپ به بالا هدایت میشد و تا عمق 50متری پیش رفتم و بدین وسیله آب کشاورزی هم در اختیار مردم زحمتکش صرم قرار گرفت.پس از آن چند متر دیگر حفاری این چاه توسط سید طاهر حسینی از دوستان افغانی ادامه یافت.
سخت ترین قناتی که در آن کار کردید کدام بود؟
قنات های مزارع چهل بندگان و کرانه به جهت شولاتی بودن خاکشان با خطرات بسیاری همراه بود. و امنیتی برای کار در آنها وجود نداشت و هرلحظه امکان ریزش وجود داشت.
راحت ترین قنات هم قنات صرم بود که کار در آن بسیار لذتبخش و راحت بود.
از خطراتی که با آن مواجه بودید بفرمایید؟
هنگام کار در مزرعه بله سور مشغول کار با جرثقیل دستی برای باز کردن کرپی لوله بودم تا لوله را به پایین چاه هدایت کنم ناگهان جرثقیل از جادرفته و لوله پشت گردن من قرار گرفت و اجازه هیچ کاری به من نمی داد و نزدیک بود به داخل چاه پرتاب شوم که شاگردم که از مردمان روستای ورجان بود مرا نجات داد و اتفاق دیگر زمانی بود که در مزرعه کوکون کار میکردم که به یکبار ه سنگهای بسیار درشتی از بالا به داخل چاه سرازیر شد و اونروز لطف خدا شامل من شد و از این اتفاق جان سالم به در بردم.
بهترین قنات های صرم کدامند؟
قنات های صرم و چهل بندگان که هیچ گاه خشک نمی شوند اما چند سالیست که مزرعه چهل بندگان دچار خرابی شده که آب دارد اما جلوی آب گرفته شده و اجازه پیشروی را از آن گرفته و این ضربه بزرگی به روستای صرم و خانواد ه های کشاورزان آنجا زده است.میدانید چرا؟ برای اینکه سرسبزی مزارع چهل بندگان و ساق آباد و این طرف بله سور، بارانه و خدرآباد و دیگر مزارع صرم باعث خنک تر شدن هوای صرم و در نهایت آب و هوای قم می شود.قدیم الایام همین سرسبزی ها باعث شده بود که مسافرینی که امروزه مجبورند مسیر های طولانی و پرخطر ی را برای تفریح و استراحت و گردش انتخاب کنند از زیبایی های صرم استفاده می کردند که امیدوارم مسئولین برای احیاء این مزارع اقدامات لازم را انجام دهند.
چه راه حلی برای مشکل کم آبی مزرعه چهل بندگان روستای صرم به عنوان کسی که متخصص تجربی اینکار هستید ، پیشنهاد می کنید؟
همانطور که میدانید هزینه لایروبی و بازسازی قنات چهل بندگان کار بسیار پرخرج و درعین حال سخت و زمان بر می باشد .تمام قنات چهل بندگان را مثل کف دست می شناسم و پیشنهاد می کنم بالای این مزرعه و نرسیده به جاده تکیه چاهی50 متری بر روی قنات آن حفر و آبهای زندانی شده را توسط پمپ به بالا و توسط لوله تا استخر چهل بندگان هدایت کنند.که در این راه حمایت اداره اوقاف کهک که خود زمین هایی قابل توجهی را در چهل بندگان دارد را طلب می کند.
خصوصیات یک مقنی خوب چیست؟
ایمان و توکل به خدا و اهلبیت (ع) ، جسارت و شجاعت همراه با تدبیر ، دقت در تراز کردن کار و عدم پستی و بلندی در کاری که انجام می دهد.
در تمامی سالهایی که در قنات کار میکردیدبا چه حیواناتی برخورد کردید؟
مار آبی و حتی مارهای بزرگ که بعضی اوقات بدون توجه به همدیگر هردو به کار خود رسیدگی میکردیم.شغال و روباه ُ، سانقور (نوعی خارپشت خطرناک ) و ماهی های بزرگ سیاه و قرمز
ضمن تشکر از حضرتعالی بخاطر وقتی که در اختیار ما قرار دادید در پایان اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید؟
ممنون که به یاد من بودید.امیدوارم تمامی مناطق ایران همیشه پرآب باشد و از خدا می خواهم هیچوقت باران رحمتش را از ما دریغ نکند و از تمامی مردم خواهش میکنم همواره در مصرف این نعمت الهی صرفه جویی کنند.در اینجا می خواهم یادی کنم از تمامی بزرگان و اساتید این حرفه در این روستا و تمامی مقنی های زحمتکش کشور...
ممنون از شما که مارا در تهیه این مصاحبه یاری فرمودید.
با تشکر از دوست عزیزم محمد ارغوانی فرزند کربلایی نصرت الله که مقدمات این مصاحبه را فراهم کردند.
در پایان از دوستداران صرم تقاضا میکنم اگر مطلبی در این زمینه و زمینه های دیگر در اختیار دارند برای ما ارسال فرمایند تا در معرض دید مخاطبین عزیز قرار دهیم.
تاریخ مصاحبه: جمعه ، ساعت 8:30 شب به تاریخ 5/7/1392